Wpływ zanieczyszczeń powietrza na zdrowie człowieka

Zapalenie oskrzeli, rak płuca, arytmia – to tylko trzy z licznych chorób, którym sprzyja smog. Przedstawiamy wpływ zanieczyszczeń powietrza na zdrowie człowieka, a więc i powody, dla których warto dbać o jakość powietrza w swoim domu.

Skutki smogu dla człowieka

W Polsce oczyszczacze powietrza kupuje się najczęściej z myślą o ochronie przed smogiem, dlatego rozpoczniemy od jego wpływu na ludzki organizm.

Choroby nowotworowe

Smog sprzyja rozwojowi chorób nowotworach. Według naukowców z International Association for the Study of Lung Cancer stanowi drugą po paleniu tytoniu przyczynę raka płuca. Odpowiada też za 14,1% wszystkich zgonów spowodowanych tą chorobą.

Ponadto składniki smogu odpowiadają za wiele zachorowań na nowotwory:

• krtani,
• nerek,
• mózgu,
• piersi,
• krwi.

Schorzenia układu oddechowego

Ekspozycja na smog sprzyja infekcjom dolnych i górnych dróg oddechowych, zwłaszcza płuc i oskrzeli. Szczególnie narażeni są seniorzy oraz dzieci.

W przypadku tych pierwszych wzrasta śmiertelność spowodowana zapaleniem płuc. U dzieci natomiast przeziębienia, kaszel i zapalenia oskrzeli pojawiają się już przy dość niskich stężeniach smogu.

Ponadto zanieczyszczone powietrze zaostrza przebieg chorób układu oddechowego, w tym astmy i przewlekłej obturacyjnej choroby płuc.

Problemy ze strony układu krwionośnego

Wpływ zanieczyszczeń powietrza na zdrowie człowieka można dostrzec już po kilkugodzinnej ekspozycji na smog. Naukowcy z Fuan University w Szanghaju zebrali dane z 2 205 szpitali w 322 miastach Chin. Z ich analiz wynika, że już kilkugodzinna ekspozycja na smog może prowadzić do nagłego wystąpienia arytmii.

Lekarze ze Śląskiego Centrum Chorób Serca zauważyli natomiast, że w smogowe dni wzrasta liczba pacjentów hospitalizowanych z powodu:

• zawału serca – o 12%,
• udaru mózgu – o 16%,
• zatoru płucnego – o 18%.

Schorzenia neurologiczne

Smog szkodzi również układowi nerwowemu człowieka i to już od najmłodszych lat. Międzynarodowy zespół badaczy przeprowadził badania na próbkach pobranych z pnia mózgu 186 przedwcześnie zmarłych mieszkańców miasta Meksyk, w którym stężenie smogu jest szczególnie duże.

Wykryli w nich obecność związków żelaza, aluminium i tytanu, które są powiązane z obecnością hiperfosforylowanych białek tau, odpowiedzialnych za rozwój choroby Alzheimera.

Ponadto w próbkach pojawiła się alfa-synukleina, czyli białko, którego agregacje w komórkach są typowe dla takich chorób jak Alzheimer, Parkinson czy i zespół otępienny.

Warto dodać, że próbki pochodziły od osób w wieku od 11 miesięcy do 27 lat.

Problemy skórne

Skutki smogu dla człowieka to także gorsza kondycja skóry. Jego cząsteczki powodują bowiem rozpad kolagenu, elastyny i kwasu hialuronowego. Skutkuje to:

• zaburzeniem bariery lipidowej naskórka, a więc przesuszeniem i słabszą regeneracją skóry,
• utratą jędrności, czyli szybszym powstawaniem zmarszczek.

Słabszy rozwój płodu

Kobiety, które w trakcie ciąży są często narażone na wdychanie smogu, rodzą dzieci, których masa urodzeniowa jest o 128 g niższa w stosunku do noworodków urodzonych przez matki żyjące w miejscach o lepszej jakości powietrza.

Co więcej, zdaniem pracowników University of Utah Health kontakt ze smogiem podczas ciąży zwiększa ryzyko poronienia średnio o 16%.

Jaki oczyszczacz powietrza na smog?

Na smog polecamy oczyszczacze powietrza wyposażone w filtr HEPA oraz filtr węglowy. Podczas wyboru należy wziąć pod uwagę także:

• wydajność i maksymalną powierzchnię pracy,
• obecność czujnika jakości powietrza i trybu automatycznego.

Nasze oczyszczacze powietrza Klarta Forste 4 i Klarta Stor 2 mają filtry wstępne, węglowe i HEPA H13 oraz jonizatory plazmowe. Zostały wyposażone w 3 tryby automatyczne i precyzyjne, laserowe mierniki pyłu PM2,5, czyli podstawowego składnika smogu.

Wpływ pozostałych zanieczyszczeń powietrza na zdrowie człowieka

Wpływ zanieczyszczeń powietrza na zdrowie człowieka nie ogranicza się do smogu. Przedstawiamy inne zagrożenia obecne w powietrzu oraz skutki kontaktu z nimi.

Dym papierosowy

O tym, że palenie szkodzi, wiedzą już chyba wszyscy. W dymie znajduje się ponad 4000 związków chemicznych, a przeszło 60 z nich ma potwierdzone działanie rakotwórcze. Przykładowe składniki smogu i ich działanie na organizm są następujące:

• nikotyna – podnosi ciśnienie, przyśpiesza pracę serca,
• tlenek azotu – zwiększa podatność dróg oddechowych na zakażenia, uszkadza płuca,
• cyjanowodór – kwas pruski, wykorzystywany w obozach zakłady, w mniejszych ilościach powoduje bóle i zawroty głowy oraz wymioty,
• amoniak – podrażnia drogi oddechowe i oczy,
• benzen – sprzyja niedokrwistości, uszkadza serce, wątrobę, nadnercza.

Warto dodać, że dym osiada na różnych przedmiotach obecnych w pobliżu palącego i wchodzi w reakcje z obecnymi tam związkami, co skutkuje powstaniem kolejnych szkodliwych związków.

Dotykanie powierzchni, na których osiadł dym, również powoduje przyswajanie jego składników, co określa się mianem palenia z trzeciej ręki.

Lotne związki organiczne

Lotne związki organiczne (LZO) do grupa związków, które charakteryzują się przede wszystkim:

• zawartością węgla,
• łatwym przechodzeniem w postać pary lub gazu.

Przykładowe LZO i źródła ich występowania to:

• formaldehyd – lakiery do paznokci, lakiery przemysłowe, odświeżacze powietrza, tapety ścienne, płyny do mycia szyb,
• aceton – zmywacze, farby, preparaty odtłuszczające,
• benzen – barwniki, środki ochrony roślin, rozpuszczalniki,
• etanol – lakiery, kleje,
• dichlorobenzen – preparaty usuwające pleśń, środki przeciw owadom, dezodoranty.

Znaczna część LZO ma potwierdzone działanie rakotwórcze. Jako przykłady można wskazać benzen i formaldehyd.

Ponadto lotne związki organiczne powodują też inne problemy zdrowotne, w tym negatywnie wpływają na wydolność płuc. Według naukowców z Uniwersytetu w Bergen u osób zawodowo zajmujących się sprzątaniem jest ona 17% niższa niż u pracowników innych branż.

Alergeny

Na alergię górnych dróg oddechowych w samej Europie cierpi ponad 130 milionów osób. U uczulonych kontakt z alergenem powoduje:

• wodnisty wyciek z nosa,
• kichanie,
• niedrożność nosa,
• zaczerwienienie, pieczenie i łzawienie oczu.

W jeszcze gorszej sytuacji są osoby, które mają również astmę, ponieważ ekspozycja na alergeny może zaostrzyć jej przebieg.

Sprawdź: Oczyszczacz powietrza na alergie

Zarodniki pleśni i grzybów

Zarodniki pleśni i grzybów stanowią to z alergenów, jednak stanowią zagrożenie nie tylko dla osób uczulonych na nie, dlatego omówimy je oddzielnie. Wytwarzają one niebezpieczne mikotoksyny, w tym aflatoksynę, sterigmatocystynę, ochratoksynę i trichothecenę.

Pierwsze skutki ekspozycji na zarodniki grzybów

• przemęczenie,
• bóle głowy,
• bóle gardła,
• zapalenie spojówek,
• świszczący oddech,
• katar.

Dłuższa ekspozycja na nie może doprowadzić do uszkodzeń wątroby i nerek oraz rozwoju nowotworów.

Źródła

1. Czy smog powoduje raka? Wpływ smogu na zdrowie, zwrotnikraka.pl
2. Øistein Svanes et all., Cleaning at Home and at Work in Relation to Lung Function Decline and Airway Obstruction, pubmed.ncbi.nlm.nih.gov
3. Jak zanieczyszczone powietrze działa na układ oddechowy człowieka?, airly.org
4. Katarzyna Kojzar, Lekarze ze Śląskiego Centrum Chorób Serca: smog powoduje zawały i udary mózgu, smoglab.pl
5. Michała Tabaka, Naukowcy: potrafi zniszczyć serce w kilka godzin. Zła wiadomość: mamy go w powietrzu najwięcej w Europie, bizblog.spidersweb.pl
6. Przemysław Ćwik, W mózgach dzieci i młodych ludzi wykryto cząsteczki smogu, które mogą powodować Alzheimera, smoglab.pl
7. Magdalena Wylężek, Smog i wpływ smogu na skórę, medicover.pl
8. Ewa Florek, Co tkwi w dymie?, jakowicki.pl
9. Marek Matacz, Palenie z trzeciej ręki groźne dla zdrowia, zdrowie.pap.pl
10. Światowy Dzień Alergii i Astmy 2022, gov.pl
11. Wpływ smogu na płód i samopoczucie kobiet w ciąży. Jak się chronić przed smogiem?, szpital.medikor.pl