Normy jakości powietrza w domu: jakie są i dlaczego to ważne?

Jakość powietrza w domu przekłada się nie tylko bezpośrednio na nasz poziom energii i samopoczucie danego dnia. Przyczynia się również w znacznej mierze do naszego ogólnego stanu zdrowia. W szczególności dotyczy to osób o obniżonej odporności oraz cierpiących na choroby przewlekłe – np. różnego rodzaju alergie. Długotrwałe przekroczenia norm w zakresie pyłów zawieszonych, stężenia metali ciężkich, lotnych związków organicznych, ale także wilgotności czy dwutlenku węgla prowadzą do tzw. syndromu chorego budynku. Jakie są normy jakości powietrza w domu i dlaczego są one ważne?

Normy jakości powietrza w domu – co bierze się pod uwagę?

• Poziom pyłów zawieszonych (PM2,5, PM10, PM1)
• Poziom LZO (benzen, aceton, toluen i inne)
• Wilgotność powietrza
• Temperaturę
• Poziom dwutlenku węgla

Poziom pyłów zawieszonych

ochodzące z niskiej emisji, przemysłu oraz transportu pyły zawieszone to mieszanina drobnych ciał stałych i cieczy. Drobinki te to chociażby produkty uboczne spalania węgla, starte części tarcz i klocków hamulcowych czy brud i kurz wzniecany z ulicy. 

Wszystkie one tworzą mikroskopijny pył o średnicy kilku mikronów (np. PM2,5 – 2,5 mikrona), który przenika przez nasze drogi oddechowe do płuc, prowadząc do częstych infekcji, zaostrzenia objawów astmy i alergii, nowotworów układu oddechowego, krwionośnego oraz moczowego, a także np. zaburzeń rozwojowych czy mniejszej masy mięśniowej nowo narodzonych dzieci.

W przypadku pyłów zawieszonych PM2,5 i PM10 WHO wprowadziło w 2021 roku nowe rekomendacje. Maksymalne stężenie dla frakcji PM2,5 wynosi obecnie: 15 µg/m³ dobowo i 5 µg/m³ średniorocznie. Dla PM10 zaś: 45 µg/m³ dobowo i 15 µg/m³. Są to jednak wartości odnoszące się jakości powietrza na zewnątrz. Choć brakuje jednoznacznych rekomendacji dot. ilości pyłów zawieszonych w pomieszczeniach, oczyszczacze powietrza Klarta bezlitośnie rozprawiają się ze smogiem i alergenami, przyspieszając już powyżej 5 µg/m³! 

Poziom LZO

Lotne związki organiczne, nazywane też VOC lub TVOC (z ang. volatile organic compounds i total volatile organic compounds) to grupa substancji organicznych o dużej zdolności do ulatniania się i przechodzenia w stan gazowy. Zaliczamy do nich m.in.: aceton, formaldehyd, benzen, toluen, ksylen i inne. 

Choć nie wszystkie LZO mają szkodliwy wpływ na zdrowie, 73 % z nich stanowi związki rakotwórcze. Do najczęstszych skutków ubocznych ekspozycji na LZO zaliczamy: podrażnienie śluzówek, bóle i zawroty głowy, nudności i wymioty, a w dłuższej perspektywie choroby nerek i wątroby oraz rozwój nowotworów.

Wprawdzie zarówno w Polsce, jak i na świecie brakuje jednolitych norm, jednak najczęściej mówi się o stężeniu nie przekraczającym 0,2-0,3 mg/m3. Wartości 1-3 mg/m3 mogą pojawiać się chwilowo i nie powinny występować przez dłuższy okres czasu. Firma Kaiterra specjalizująca się w czujnikach jakości powietrza proponuje również stężenie 0,25 mg/m3 jako bezpieczne i 0,5 mg/m3 jako akceptowalne.

WHO (Światowa Organizacja Zdrowia) wyszczególnia również graniczne stężenia niektórych substancji:

• benzen – 0,1 ppm
• formaldehyd – 0,1 i 0,3 ppm
• naftalen – 10 ppm
• tlenek węgla (CO) – 35 ppm
• dwutlenek azotu – 3 ppm
• tetra i trichloroetylen – odpowiednio 25 i 100 ppm

Wilgotność powietrza

Za optymalną dla organizmów ludzi i zwierząt wilgotność względną powietrza przyjmuje się poziom 40-60 %. W przypadku osób cierpiących z powodu suchej śluzówki gardła czy nosa czy alergików, poziom ten może być nieco wyższy, w okolicach 50 %. To wilgotność powietrza odpowiada za wiele istotnych czynników naszego codziennego samopoczucia, m.in.:

• Nawilżenie skóry
• Bóle głowy
• Ból gardła
• Poziom koncentracji

Zarówno oczyszczacze, jak i nawilżacze powietrza Klarta wyposażone są w higrometr, na bieżąco monitorując poziom nawilżenia Twojego najbliższego otoczenia.

Temperatura

Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) podaje, że idealna temperatura w pomieszczeniu dla osób zdrowych i odpowiednio ubranych powinna wynosić 18 st. C. W przypadku małych dzieci, osób starszych czy cierpiących z powodu schorzeń przewlekłych, odpowiednią temperaturą będzie 20 st. C. Jako maksymalną zalecaną temperaturę poleca zaś 24 st. C. Z drugiej strony natomiast przebywanie w temp. 16 st. C i wilgotności 65 % zwiększa ryzyko chorób układu oddechowego i alergii. Aktualną temperaturę sprawdzisz również na ekranie naszych oczyszczaczy i nawilżaczy powietrza.

Poziom dwutlenku węgla

Dorosła osoba produkuje w ciągu godziny ok. 20 l dwutlenku węgla. Związek ten jest naturalnym produktem ubocznym oddychania, jak i też spalania wielu substancji. W codziennym życiu często nie doceniamy roli, jaką dwutlenek węgla odgrywa w kształtowaniu naszego samopoczucia. Wpływa on przede wszystkim na zdolność koncentracji i senność. Gdy CO₂ robi się za dużo, odczuwamy apatię, zmęczenie, ból głowy. W domach za optymalną granicę stężenia dwutlenku węgla przyjmuje się 1000 ppm, w biurach 1400 ppm. Powyżej 2500 ppm robi się natomiast niebezpiecznie.

Syndrom chorego budynku – co to?

Wszystkie wymienione wyżej objawy wynikają często z długotrwałego przebywania w pomieszczeniach czy budynkach szkodliwych dla naszego zdrowia. Mianem syndromu chorego budynku (z ang. sick building syndrome) określa się stan lub zespół dolegliwości odczuwanych w danym miejscu. Wg szacunków WHO z 2018 roku ok. 57% biur mierzy się z problemem zespołu chorego budynku.

Dlaczego normy jakości powietrza są ważne? Ochrona zdrowia

Normy jakości powietrza pozwalają jednoznacznie określić, kiedy mamy do czynienia z czystym, nieco zanieczyszczonym czy alarmująco brudnym powietrzem, chroniąc tym samym nasze zdrowie. Sprawdzając dane dot. jakości powietrza, możemy zrezygnować danego dnia z aktywności fizycznej czy spaceru na dworze, wybierając podróż komunikacją publiczną lub samochodem. Mieszkańcy miejscowości, w których często występują epizody smogowe są bardziej narażeni na:

• infekcje górnych dróg oddechowych
• problemy z koncentracją
• zaburzenia procesów poznawczych i problemy z pamięcią
• rozwój nowotworów układu oddechowego i moczowego
• rozwój choroby wieńcowej
• udar mózgu i zawał serca
• wolniejszy rozwój płodu
• częstsze wady wrodzone u noworodków

Jak możemy poprawić jakość naszego powietrza? 3 skuteczne sposoby!

1. Oczyszczacze i nawilżacze powietrza Klarta

Głównym celem przyświecającym naszym produktom jest troska o zdrowie naszych klientów. Dlatego też kładziemy ogromny nacisk na rygorystyczne działanie naszych produktów. Bezkompromisowy charakter naszych oczyszczaczy przejawia się w szybkiej reakcji na rosnący poziom zanieczyszczeń. Wszelkie wartości powyżej 5 µg/m³ powodują zwiększenie intensywności oczyszczania. Wszelkie wartości powyżej 30 µg/m³ są już dla Klarta Forste 4 i Klarta Stor 2 niedopuszczalne. Dzięki temu nasze oczyszczacze są jednymi z najszybciej oczyszczających powietrze na polskim rynku!

Nawilżacz ewaporacyjny Klarta Humea WiFi to bezpieczny sposób na szybkie i kontrolowane nawilżenie powietrza w pomieszczeniu. Dzięki obecności higrometru (wilgotnościomierza) masz stały dostęp do informacji o aktualnym poziomie wilgotności względnej. Higrostat zaś pozwala na ustalenie docelowego, komfortowego dla Ciebie poziomu nawilżenia. Wszystko to odbywa się zaś przy udziale filtrów wyłapujących bakterie, wirusy i inne drobnoustroje, dzięki czemu możesz śmiało korzystać z wody z kranu.

2. Wietrzenie pomieszczeń

Korzystając z urządzeń poprawiających jakość powietrza, nie należy rezygnować całkowicie z wietrzenia mieszkań. Warto jednak robić to rozważnie, w krótkich 10-15 minutowych interwałach czasowych, 3-4 razy dziennie. Wystarczy do przewietrzenia i pozbycia się z pomieszczenia nadmiaru dwutlenku węgla, nie wychładzając przy tym danej przestrzeni.

3. Obecność kwiatów i roślin

Pochłaniają kurz i inne zanieczyszczenia, pomagają również utrzymać odpowiednią wilgotność. Rośliny domowe pełnią sporo przydatnych funkcji, chłonąc też ciepło i oddziałując pozytywnie na naszą psychikę. Więcej na temat roślin i ich pielęgnacji przeczytasz w artykule: Jaki nawilżacz powietrza do roślin? Wybierz zdrowe nawilżenie

Źródła:

1. Indoor Particulate Matter. Environmental Health & Safety. UMassAmherst. Dostęp do strony internetowej: 20.09.2023 Link do badania
2. Understanding TVOC: What You Need To Know About Volatile Organic Compounds. April 25, 2022. Dostęp do strony internetowej: 20.09.2023. Link do badania